بیمه

امور بیمه چیست؟

انواع بیمه کدامند؟

قوانین مرتبط بابیمه چیست؟

مرجع بیمه چه کسی می تواند باشد؟

الزامات بیمه چیست؟

جدول بیمه و مالیات چگونه تنظیم می شود؟

مفاصا حساب بیمه پروژه ها چگونه دریافت می شود؟

مشاوره رایگان برای امور بیمه با مشاور ثبت آنلاین

تعریف بیمه

بیمه به انگلیسی: Insurance سازوکاری است که طی آن یک بیمه‌گر، بنا به ملاحظاتی تعهد می‌کند که زیان احتمالی یک بیمه‌گذار را در صورت وقوع یک حادثه در یک دوره زمانی خاص، جبران نماید یا خدمات مشخصی را به وی ارائه دهد؛ بنابراین، بیمه یکی از روش‌های مقابله با ریسک است.

طی یک قرارداد بیمه، ریسک مشخصی از یک طرف قرارداد (که بیمه‌گذار نامیده می‌شود) به طرف دیگر (که بیمه‌گر نامیده می‌شود) منتقل می‌گردد. بنا به تعریف، بیمه‌گر شخصی حقوقی است که در مقابل دریافت حق بیمه از بیمه‌گذار، جبران خسارت یا پرداخت مبلغ مشخصی را در صورت بروز حادثه تعهد می‌کند. در مقابل، بیمه‌گذار شخصی حقیقی یا حقوقی است که با پرداخت حق بیمه، جان، مال یا مسوولیت خود یا دیگری را تحت پوشش بیمه قرار می‌دهد.
به موجب قانون بیمه در ایران، بیمه عبارت است از قراردادی که به موجب آن یک طرف (بیمه‌گر) تعهد می‌کند در ازای پرداخت وجه یا وجوهی از طرف دیگر (بیمه‌گذار) در صورت وقوع یا بروز حادثه خسارت وارده بر او را جبران نموده یا وجه معینی را بپردازد. متعهد را بیمه‌گر، طرف تعهد را بیمه‌گذار و وجهی را که بیمه‌گذار به بیمه‌گر می‌پردازد حق بیمه و آنچه را که بیمه می‌شود موضوع بیمه می نامند.

تاریخچه بیمه

بنیان اولیه بیمه ها توسط دریانوردان و بازرگانان دریایی ایجاد گردیده است. چینی ها یکی از اولین ایجاد کنندگان صنعت بیمه شناخته می شوند.از آنجا که احتمال غرق یا سرقت توسط دزدان دریایی برای همه قایق ها و کشتی هایی که در یک مقطع زمانی تردد می کنند، بسیار کم بود. آنها را بر آن داشت تا برای جلوگیری از خطر نابودی تمام سرمایه، بار و کالایشان را در چند کشتی و قایق مختلف بارگیری کنند.
 این عملکرد در بازرگانان فنیقی ، به صورت دیگری انجام میشد،آنها برای تأمین هزینه کالا و کشتی، وام می گرفتند. بهره وام دریافتی این بازرگانان بیشتر از حد معمول بود و در صورتی که کشتی بازرگان در دریا دچار توفان یا دستبرد دزدان دریایی واقع می شد، وام دریافتی بازرگان بخشیده می شد و به عبارت دیگر ریسک بروز حوادث غیرمترقبه برای کشتی را وام دهنده تقبل می کرد. اختلاف بهره وام پرداختی به سفرهای دریایی و وام های معمولی در آن دوران را می توان یکی از صورت های اولیه حق بیمه در تمدن های باستان معرفی نمود.
این روش بعدها به یونان و در قرون وسطی به ایتالیا رفت و به روشی مرسوم برای مبادلات دریایی در بندرهای مختلف ایتالیا مانند ونیز، لمباردی و جنوآ مبدل شد. قدیمی ترین گزارش مکتوبی که از قراردادهای بیمه دریایی وجود دارد نیز مربوط به یک کشتی ایتالیایی است که در سال ۱۳۴۷ میلادی در جنوآ به ثبت رسیده است.
در ابتدای قرن هفدهم میلادی، بازرگانان و کشتی داران انگلیسی پیمانی را پایه گذاری کردند که میتوان آن را اولین شکل از بیمه امروزی دانست. آنها در کافه ای در لندن به نام لویدز گرد هم آمدند و با یکدیگر قرارداد کردند تا در سود و زیان سفرهای دریایی با یکدیگر سهیم باشند. در حقیقت آنها شرکت بیمه لویدز را پایه گذاری نمودند که امروزه نیز به عنوان یکی از بزرگترین شرکتهای فعال در صنعت بیمه شناخته می شود.
در سال ۱۶۶۶ میلادی پس از آتش سوزی بزرگ لندن، مسئولان و سرمایه داران شهر لندن در کافه لویدز گرد هم جمع شدند تا علت وقوع چنین حادثه ای را ریشه یابی کنند و مانع از تکرار آن در آینده شوند. یکی از راه هایی که مورد تصویب آن ها قرار گرفت، تقسیم کردن خسارت های سنگین بین تعداد زیادی از مردم بود. بدین ترتیب، بیمه آتش سوزی بعد از بیمه حمل و نقل دریایی به عنوان دومین رشته بیمه در جهان مدرن متولد شد.
 و این نخستین رشته بیمه بود که وارد ایالات متحده آمریکا شد یعنی بیمه آتش سوزی .شهرهای کوچک در این کشور خانه هایی از جنس چوب داشتند و تجهیزات اطفای حریق در این شهرها به اندازه کافی وجود نداشت. نخستین شرکت بیمه در آمریکا، یک انجمن تعاونی بود که در سال ۱۷۳۵ میلادی در شهر چارلستون در ایالت فلوریدای جنوبی تأسیس شد. اما این شرکت شش سال بعد، در سال ۱۷۴۱ به دلیل بروز آتش سوزی بزرگ در چارلستون، ورشکسته شد. در سال ۱۷۵۲ نیز شرکت بیمه دیگری با نام P.C.I.H.L.F با اقتباس از شرکت های بیمه اروپایی توسط بنجامین فرانکلین تاسیس شد که این شرکت نیز به دلیل فعالیت شرکت های رقیبی که پس از آن در آمریکا شروع به کار کردند، در سال ۱۷۷۰ به فعالیت خود خاتمه داد.

سابقه بیمه در ایران

نخستين بار در سال ۱۲۸۹ خورشيدی دو شركت بيمه خارجی به تأسيس نمايندگی در ايران اقدام كردند. اولين قانونی كه در ايران درخصوص شركت هاي بيمه به تصويب رسيد قانون مربوط به ثبت شركت ها مصوب دوم آذر ۱۳۱۰ است كه در ماده ۸ آن شركت های بيمه، اعم از ايرانی و خارجي را تابع نظام نامه ای دانست كه از طرف وزارت عدليه تنظيم می شود.
تاسيس شركت سهامي بيمه ايران در ۱۵ آبان ۱۳۱۴ و تصويب قانون بيمه در هفتم ارديبهشت ۱۳۱۶ را بايد نقطه آغاز تحولات بازار بيمه كشور دانست. با تصويب اين قانون حدود ۱۰ شركت بيمه خارجی، شعب و نمايندگی هاي خود در ايران را ثبت كردند.
درسال ۱۳۲۹ نخستين شركت بيمه خصوصی ايرانی به نام ”بيمه شرق“ تأسيس شد و پس از آن در دهه های بعد، تعداد ديگری از شركت های بيمه خصوصی ايرانی و يا با سرمايه گذاری مشترك ايرانی و خارجی در ايران آغاز به فعاليت كردند.
قانون تاسیس بيمه مركزى
قانون تأسيس بيمه مركزى ايران و بيمه‌ گرى در ۳۰ خرداد ۱۳۵۰ در ۷۷ ماده به تصويب رسيد و نحوه فعاليت و عمليات بيمه را در مورد شركت‌ هاى داخلى و خارجى ترسيم نمود. ماده (۱) اين قانون اعلام كرده است كه:
به‌منظور تنظيم و تعميم و هدايت امر بيمه در ايران و حمايت بيمه‌ گذاران و بيمه‌ شدگان و صاحبان حقوق آنها و همچنين به‌ منظور اعمال نظارت بر اين فعاليت، مؤسسه‌اى به نام بيمه مركزى طبق مقررات اين قانون با اهداف زير تأسيس مى‌گردد:
تنظيم بازار بيمه كشور و هدايت آن از طريق تصويب آيين نامه ها و مقررات
توسعه و تعميم بيمه های بازرگان
اعطای مجوز تأسيس شركت ها و شبكه كارگزاری و نظارت بر فعاليت شركت های بيمه ای به نمايندگی از دولت در بازار
انجام امور اتكايی اجباری برای مؤسسات بيمه ای
قبولی و واگذاری بيمه های اتكايی با مؤسسات داخلی و خارجی

اصطلاحات بیمه:

1- بيمه ‌گر: شركت بيمه‌ ای است كه مشخصات آن در ‌بيمه ‌نامه درج شده است و در ازای دريافت ‌حق‌ بيمه، متعهد به جبران خسارت های احتمالی طبق شرايط مندرج در ‌بيمه‌ نامه می باشد.
2- بيمه‌ گذار: شخص حقيقی يا حقوقی است كه مالک موضوع بيمه است يا به يكی از عناوين قانونی، نمايندگی مالک يا ذی نفع را داشته يا مسئوليت حفظ موضوع بيمه را از طرف مالک دارد و قرارداد بيمه را با ‌بيمه‌ گر منعقد ‌می كند و متعهد پرداخت ‌حق ‌بيمه آن ‌می باشد.
3- شده بیمه شده: شخصی است که حیات یا سلامت او موضوع بیمه قرار می‌گیرد.
4- ذینفع: شخصی است كه بنا به درخواست ‌بيمه‌ گذار نام وی در ‌بيمه ‌نامه درج گرديده است و تمام يا بخشی از خسارت به وی پرداخت مي‌شود.
‌5- حق ‌بيمه: مبلغی است كه در ‌بيمه ‌نامه مشخص شده و ‌بيمه‌ گذار موظف است آن را هنگام صدور ‌بيمه‌ نامه يا به ترتيبی كه در ‌بيمه ‌نامه مشخص می شود به ‌بيمه ‌گر پرداخت نمايد.
6- موضوع بيمه: ممكن است اموال شخص بیمه گذار باشد، که شامل خود اموال یا سود و منفعت حاصل از آنها است، و یا هر حق مالی يا هر نوع مسئوليت حقوقی، و یا بيمه عمر يا نقص يا شکستن عضوى از اعضاء بدن انسان. همچنين ممكن است بيمه برای حادثه يا خطری باشد كه از وقوع آن بيمه گذار متضرر می گردد.
7- فرانشيز: بخشی از هر خسارت است كه به عهده ‌بيمه‌ گذار است و ميزان آن در ‌بيمه‌ نامه مشخص ‌مي‌گردد.
8-  مدت اعتبار ‌بيمه‌نامه: شروع و پايان مدت اعتبار ‌بيمه‌ نامه به ترتيبی خواهد بود كه در ‌بيمه‌ نامه معين ‌می گردد.

الزامات بیمه

تاريخ انعقاد قرارداد بیمه
نام و مشخصات بيمه‌گر و بيمه‌گذار
موضوع بيمه
ریسک يا خطری كه باعث عقد قرارداد بيمه بوده
تاریخ شروع و خاتمه بیمه‌نامه
میزان حق‌بيمه و روش پرداخت آن
ميزان تعهدات بيمه‌گر درصورت وقوع حادثه

تعهدات بیمه‌گر

پرداخت سریع و کامل خسارت

مهمترین تعهد بیمه‌گر که اصولا بیمه برای آن تهیه می شود، پرداخت خسارت به طور کامل و در سریع ترین زمان ممکن به بیمه‌گذار زیان دیده است.
آشنا نمودن بیمه‌گذار به وظایف
بیمه‌گر موظف است تمام تعهدات و تکالیف بیمه‌گذار را در زمینه وظایف او هنگام بروز حوادث، تشدید خطر و کلا در تمام مدت اعتبار بیمه‌نامه و … در هنگام انعقاد قرار داد بیمه، اعلام نماید تا هیچ گونه حق و حقوقی از وی ضایع نشود. به عنوان نمونه بیمه‌گذار موظف است حداکثر تا 5 روز پس از بروز حادثه آن را به اطلاع بیمه‌گر برساند، حال بیمه‌گر وظیفه دارد در هنگام قرار داد بیمه این مورد و همچنین سایر موارد لازم را به وی گوشزد نماید و اطلاعات دقیق مواردی که موجب از بین رفتن حق و حقوق بیمه‌گذار می شود را به طور واضح و دقیق در قرارداد بیمه قید کند.
حفظ اسرار بیمه‌گذار
در هنگام انعقاد قرار داد بیمه، بیمه‌گذار ممکن است اطلاعاتی به بیمه‌گر بدهد که در حکم اسرار زندگی و کار او تلقی شود. بیمه‌گر موظف است این اسرار را نزد خود حفظ کند و در اختیار اشخاص ثالث قرار ندهد. مثلا یکی از این موارد عدم استفاده از اطلاعات مالی بیمه‌گذاران برای تعیین مالیات و عوارض از سوی مأمورین دولتی است.
سایر موارد
 سایر تعهداتی که به موجب قانون به عهده طرفین معامله است

تعهدات بیمه‌گذار

اعلام دقیق کیفیت خطر مورد‌بیمه

بیمه‌گذار در هنگام انعقاد قرار داد بیمه، موظف است اطلاعات خود را در مورد کیفیت خطر بیمه‌شده به طور کامل در اختیار بیمه‌گذار قرار دهد. درصورتی‌ که بیمه‌گذار عمداً از بیان مطلبی که موضوع خطر را تغيير دهد، خودداری کند و يا اظهار خلاف واقع بنمايد، حتی اگر مطلب کتمان‌ شده یا خلاف واقع اظهارشده هیچ‌ تأثیری در وقوع حادثه نداشته باشد، قراردادبیمه از تاریخ انعقاد، باطل اثر خواهد بود.
پرداخت به موقع حق‌بیمه
پرداخت حق‌بیمه باید پس از انعقاد قرار داد بیمه و یا دست کم قبل از وقوع حادثه حتما صورت بگیرد و الا بیمه‌گر تعهدی در جبران خسارت ندارد.

اعلام تشدید خطر

اگر در طول مدت بيمه تغييراتی در كيفيت و يا وضعيت موضوع‌بیمه به وجود آيد كه باعث افزایش احتمال بروز حادثه شود، ‌بيمه‌ گذار موظف است این موضوع را به اطلاع ‌بيمه‌گر برساند. اگر شرایط موضوع‌بیمه قبل از وقوع خسارت تغییر کند، ‌بيمه‌ گر ‌می تواند ‌حق‌ بيمه اضافی متناسب با خطر را برای مدت باقيمانده مطالبه کند و در صورت عدم پرداخت آن توسط ‌بيمه‌ گذار، قرارداد بيمه را فسخ نمايد. در صورتی که بعد از وقوع خسارت، تغییر شرایط موضوع‌بیمه مشخص شود، بيمه‌ گر ‌می تواند خسارت را براساس نسبت ‌حق‌ بيمه اولیه تعيين شده نسبت به ‌حق بيمه متناسب با خطر مشدد پرداخت كند.
اجتناب از وقوع حادثه یا توسعه خسارت
‌بيمه‌گذار موظف است برای جلوگيری از وقوع حادثه و افزایش خسارت وارده به موضوع‌بیمه، اقدامات و احتياط‌ های لازم را كه هركس عرفاً از مال خود ‌می كند به عمل آورد. در صورتی که ثابت شود كه ‌بيمه‌گذار عمداً از انجام اين اقدامات خودداری کرده، ‌بيمه‌ گر ‌می تواند به نسبت تأثير اهمال ‌بيمه‌گذار، خسارت پرداختی را کاهش دهد. مخارجی كه بيمه‌گذار برای جلوگيری از توسعه خسارت می نمايد، حتی در صورتی که به نتيجه نرسد، به عهده بيمه‌گر خواهد بود.

اعلام به موقع خسارت

مطابق قانون، بيمه‌گذار موظف است حداكثر ظرف مدت 5 روز كاری از تاريخ وقوع حادثه، به يكی از مراكز پرداخت خسارت شرکت ‌بيمه‌ گر مراجعه و با تكميل فرم اعلام خسارت، وقوع حادثه را اعلام نمايد، يا از طريق پست سفارشی به اطلاع ‌بيمه‌ گر برساند. همچنين ‌بيمه‌ گذار موظف است مدارک مورد نیاز و ساير اطلاعات مربوط به حادثه و تعيين ميزان خسارت را در اختيار ‌بيمه‌ گر قراردهد. در صورتی كه ‌بيمه‌گذار مدارک مورد نیاز را ارائه نکند، ‌بيمه‌گر ‌می تواند ادعای خسارت را رد كند؛ مگر آنكه ‌بيمه‌گذار ثابت كند به دلايل موجه و غير قابل اجتناب، موفق به اطلاع رسانی نشده است.

فسخ بیمه‌نامه

فسخ بیمه نامه توسط بیمه گر

در صورتی كه فرد حق بيمه را به موقع نپردازد. (در صورت پرداخت قسطی)
در صورت تشديد خطر، مگر آن‌ كه توافق خاصی بين طرفين صورت گرفته باشد.
در صورتی که بيمه گذار يا نماينده او با قصد تقلب موضوع‌بیمه را به قیمت بیشتر از ارزش واقعی آن بیمه کند، قرارداد بيمه فسخ می شود و حق بيمه دريافتی قابل استرداد نيست.
در صورتی که بیمه‌گذار سهواً یا عمداً از اظهار اطلاعات خودداری يا اظهارات خلاف واقع بنمايد و مطالب اعلام نشده يا خلاف واقع در ارزيابی خطر مؤثر باشد.
اگر اظهارات خلاف واقع یا خودداری از اظهار اطلاعات از روی عمد نباشد، قرارداد بيمه باطل نمی شود. در اين صورت اگر بیمه‌گر قبل از وقوع حادثه از خلاف واقع بودن اظهارات مطلع شود، حق دارد يا اضافه حق بيمه را از بيمه گذار دريافت کند و قرارداد را با الحاقیه جدید ادامه دهد و يا قرارداد بيمه را فسخ كند؛ درصورتی كه مطالب اظهار نشده يا اظهار خلاف واقع بعد از وقوع حادثه معلوم شود، بیمه‌گر متعهد به جبران خسارت به نسبت حق بيمه پرداختی است.

فسخ بیمه‌نامه توسط بیمه‌گذار

در صورتی كه خطر موضوع بيمه كاهش يابد و شرکت بیمه حاضر به تخفيف در حق بيمه نشود.
در صورتی كه فعاليت شرکت بیمه به هر دليل متوقف شود.
در صورتی كه شرکت بیمه بنا به دلايل ديگری متقاضی فسخ بيمه‌نامه باشد، لازم است تا حق‌بيمه مدت اعتبار بيمه‌نامه را محاسبه کند و باقيمانده حق‌بيمه را به فرد پرداخت كند.
فسخ بیمه‌نامه هنگام انتقال مالكيت
در صورت انتقال مالكيت موضوع‌بیمه از طریق معامله یا ارث، ‌بيمه‌ گذار ‌می تواند ‌بيمه‌ نامه را فسخ و ‌حق‌ بيمه مدت باقيمانده ‌بيمه ‌نامه خود را از شرکت بیمه دریافت نمايد. در صورت عدم فسخ ‌بيمه ‌نامه اگر مالک جديد به تعهدات ‌بيمه ‌گذار در مقابل ‌بيمه‌ گر عمل نمايد، تعهدات ‌بيمه ‌گر در قبال مالک جديد ادامه خواهد يافت.
درصورت انتقال موضوع بيمه به شخص ديگری، تا زمانی که انتقال به اطلاع بیمه‌گر نرسد، پرداخت كليه اقساط عقب افتاده حق بيمه به عهده ناقل خواهد بود.
اگر تعداد ورثه يا مالکین جدید موضوع‌بیمه بیشتر از یک نفر باشد، هريک از آنها نسبت به پرداخت تمام حق بيمه در مقابل بيمه گر مسئول خواهد بود.
در صورتی که انتقال مالكيت موضوع‌بیمه پس از وقوع حادثه‌ ای باشد كه به ‌بيمه‌ گر اعلام نشده است، ‌بيمه‌ گر هيچ گونه مسئوليتی برای جبران خسارت‌ های وارده در مقابل مالک جديد نخواهد داشت.
در صورتی که موضوع‌بیمه به دلیل وقوع حادثه‌ای که جزو محدوده پوشش‌ دهی‌بیمه نیست، به صورت کلی از بین برود، بیمه‌نامه خود به خود فسخ می شود.

انواع بیمه

بیمه اشخاص
بیمه  اموال
بیمه مسئولیت

بیمه های خاص

بیمه اشخاص:

بیمه عمر
بیمه حوادث
بیمه درمان

بیمه اموال:

بیمه خودرو (شخص ثالث، بدنه)
بیمه آتش سوزی
بیمه‌های مهندسی
بیمه حمل و نقل کالا (صادرات، واردات، ترانزیت، داخلی)

بیمه مسئولیت

مسئولیت کارفرما در قبال کارکنان
مسئولیت حرفه‌ای پزشکان و پیراپزشکان
مسئولیت مدنی مدیران و مسئولان فنی بیمارستان ها – کلینیک ها و درمانگاه ها
مسئولیت در مقابل همسایگان مجاور ناشی از سرایت آتش سوزی و انفجار

بیمه های خاص دیگر

بیمه وام های بانکی
بیمه‌نامه پول در صندوق
بیمه حیوانات

مشاوره رایگان تلفنی و آنلاین برای امور بیمه با مشاور ثبت آنلاین