دیوان عدالت اداری

عدالت اداری چیست؟

مردم برای دادخواهی ازواحدهای دولتی به کجا مراجعه کنند؟

آدرس دیوان عدالت اداری قوه قضائیه کجاست؟

دیوان عدالت اداری مرجع رسیدگی به کدام شکایات است؟

آیا دیوان عدالت اداری به شکایات در باره آیین نامه ها و مصوبات دولتی رسیدگی می کند؟

 آدرس سامانه ساجد چیست و تفاوت آن با سامانه های ثنا و سخا چیست؟

 درخواست اعمال ماده 79 در دیوان عدالت اداری چه معنایی دارد؟

نحوه استفاده از درگاه اخذ دادخواست الکترونیک دیوان عدالت اداری چگونه است؟


مشاوره رایگان برای نحوه ثبت درخواست در سامانه دیوان عدالت اداری با مشاور ثبت آنلاین


تعریف دیوان عدالت اداری

به موجب اصل ۱۷۳ قانون اساسی، دیوان عدالت اداری به منظور رسیدگی به شکایات، دادخواهی‌ها و اعتراضات مردم نسبت به مأموران یا واحدها یا آیین‌نامه‌های دولتی و احقاق حقوق آنها، زیر نظر قوه قضائیه تأسیس شد.

تاریخچه

در قانون راجع به دعاوی بین «اشخاص و دولت»، مصوبه ۱۲ آبان ماه ۱۳۰۹، مرجعی به نام محاکمات مالیه تشکیل شد و متعاقب آن، با الهام از حقوق فرانسه و به تقلید از شورای دولتی آن کشور، قانونی درباره شورای دولتی در سال ۱۳۳۹ به تصویب رسید. این قانون هرگز اجرا نشد و به نظر می‌رسد اوضاع نامطلوب سیاسی و تمکین نکردن دولت‌های وقت به حاکمیت قانون، در اجرایی نشدن قانون تأثیرگذار بوده‌است. در این میان، قانون مسئولیت مدنی مصوب اردیبهشت ۱۳۳۹، که پیش از وضع قانون شورای دولتی وجود داشت، مسئولیت مدنیِ دولت را در برابر افراد مطرح ساخت و با اینکه قانون شورای دولتی بلااجرا ماند،قانون اخیر معیار و میزان مسئولیت مدنی دولت، چه قبل از انقلاب و چه بعد از انقلاب، همچنان ملاک تعیین مسئولیت دولت در قبال شکایات اشخاص توسط محاکم قرار گرفت که به موجب ماده ۱۱ آن، «کارمندان دولت و شهرداری‌ها و مؤسسات وابسته به آنها که به مناسبت انجام وظیفه عمداً یا در نتیجه بی‌احتیاطی خساراتی به اشخاص وارد نمایند شخصاً مسئول جبران خسارت وارد شده هستند ولی هرگاه خسارتِ وارد شده مستند به عمل آنان نبوده و مربوط به نقص وسایل ادارات و مؤسسات مزبور باشد در این صورت جبران خسارتِ وارد آمده به عهده اداره یا مؤسسه مربوط است.» پس از پیروزی انقلاب اسلامی، قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به منظور رسیدگی به دعاوی و شکایات اداری یک دادگاه عالی به نام دیوان عدالت اداری تأسیس نمود که عهده‌دار نظارت بر مطابقت آیین‌نامه‌ها، تصمیمات و اقدامات اداری قوه مجریه با قوانین و حل اختلاف بین افراد و دولت است.
دیوان عدالت اداری از مراجع اختصاصی دادگستری است که قانون آن در تاریخ 04/۱۱/1360 تصویب شده و آیین دادرسی آن تاکنون چندین بار اصلاح شده‌است. در مردادماه سال ۱۳۹۲ قانون جدید دیوان مزبور تصویب و لازم‌الاجرا گردید.

تشکیلات دیوان تا سال ۱۳۹۲

به موجب ماده ۷ قانون دیوان عدالت اداری مصوب ۱۳۸۵، هر شعبه دیوان مُرکّب از یک رئیس و دو نفر مستشار است. ملاک صدور رأی، نظر اکثریت (یعنی دو نفر از سه نفر یا نظر واحد سه نفر) است و رأی صادر شده از شُعَب قطعی تلقی می‌شود، بدین معنی که قابلیت تجدید نظر به شیوه عادی ندارد. بر این اساس، نیازی به اجتماع هر سه نفر عضو شعبه برای صدور رأی نیست، بلکه اجتماع دو نفر از سه نفر نیز برای صدور رأی کفایت می‌کند.

 آدرس و شماره تلفن دیوان عدالت اداری تهران

آدرس : تهران – بزرگراه ستاری – بلوار شهید مخبری – نبش خیابان ایران زمین

شماره تلفن : ۹-۵۱۲۰۱

 آدرس دیوان عدالت اداری

 سامانه ساجد چیست و چه تفاوتی با ثنا و سخا دارد؟

سامانه ثنا ، سامانه ابلاغ قوه قضاییه است و نتیجه دعاوی (دادخواست ها) در تمام مجموعه قوه قضاییه به افراد (حقیقی و حقوقی) از طریق سامانه ثنا ابلاغ می شود. این سامانه یک طرفه بوده و تبادلات صرفا از طرف قوه قضاییه انجام خواهد شد.
سامانه سخا نیز سامانه ثبت دادخواست های قوه قضاییه است.
سامانه ساجد ، سامانه ثبت درخواست ها و دادخواست ها می باشد و صرفا مربوط به دیوان عدالت اداری است. لازم به ذکر است که در حال حاضر امکان پیگیری موارد مربوط به شعب در سامانه ساجد وجود ندارد.

نحوه دسترسی به سامانه ساجد

سامانه ساجد از طریق آدرس https://sajed.divan-edalat.ir/Users/SimpleLogin?ReturnUrl=%2F   (در ابتدای آدرس، www وارد نکنید) قابل دسترس است.
جهت استفاده از این سامانه از بروز بودن نسخه مرورگر خود مطمئن شوید. به منظور برخورداری از بهترین تجربه کاربری با سامانه ساجد، پیشنهاد می شود از مرورگر Google Chrome استفاده نمایید.
جهت استفاده از سامانه به دلیل نیاز به صفحه بزرگتر، بهتر است از موبایل استفاده نشود.


وظایف هیئت عمومی دیوان عدالت اداری

به صراحت ماده ۱۹ قانون دیوان عدالت اداری، مصوب ۱۳۸۵، حدود صلاحیت و اختیارات هیئت عمومی دیوان عدالت اداری به شرح زیر است:
    رسیدگی به شکایات و تظلمات و اعتراضات اشخاص حقیقی یا حقوقی از:
آیین‌نامه‌ها و دیگر نظامات و مقررات دولتی و شهرداری‌ها از دیدگاهِ مخالفت مدون آن‌ها با قانون و احقاق حقوق اشخاص در مواردی که تصمیمات یا اقدامات یا مقررات مذکور به علت خلاف قانون بودن یا عدم صلاحیت مرجعِ مربوط یا تجاوز یا سوء استفاده از اختیارات یا تخلف در اجرای قوانین و مقررات یا خودداری از انجام دادنِ وظایفی که موجب تضییع حقوق اشخاص می‌شود.
    صدور رأی وحدت رویه در مورد آرای متناقض صادره از شعب دیوان.
    صدور رأی وحدت رویه در صورتی که نسبت به موضوع واحد آرای مشابه متعدد صادر شده باشد.

شرایط قضات دیوان عدالت اداری

علاوه بر شرایط عمومی ناظر به انتخاب قضات، به موجب ماده ۳ قانون دیوان عدالت اداری، مصوب ۱۳۸۵، قضات دیوان باید دارای ۱۵ سال سابقه کار قضایی باشند. البته مدت مذکور برای دارندگان مدرک کارشناسی ارشد و دکترا در یکی از گرایشهای رشته حقوق یا مدارک حوزوی معادل، ۱۰ سال است.
شرایط عمومی قضات به شرح زیر است:
    عدالت، ایمان، تقوا و تعهد عملی به موازین اسلامی و وفاداری به نظام جمهوری اسلامی ایران
    اشتهار به حسن اخلاق و امانت و نداشتن محکومیت جزایی
    سلامتی و توانایی انجام کار قضایی و نداشتن اعتیاد به مواد مخدر
    تابعیت ایران.

وظایف و حدود اختیارات دیوان عدالت اداری

    رسیدگی به شکایت علیه تصمیمات و اقدامات سازمان‌های دولتی اعم از وزارت خانه‌ها، سازمان‌ها و…
    رسیدگی به شکایت از تصمیمات و اقدامات مأمورین واحدهای دولتی، وزارت‌خانه‌ها، سازمان‌های دولتی و…
    رسیدگی به شکایات و اعتراضات مردم نسبت به آرا و تصمیمات قطعی کمیسیون‌ها، هیئت‌ها و شوراهایی که بر طبق قوانین مختلف در وزارت‌خانه‌ها، سازمان‌ها، ادارات دولتی و شهرداری‌ها تشکیل شده و به مسائل خاصی رسیدگی می‌کنند؛ مانند هیئت‌های رسیدگی به تخلفات اداری، کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری‌ها و…
    رسیدگی به شکایات مربوط به تصویب‌نامه‌ها، آیین‌نامه‌ها و دیگر نظامات و مقررات دولتی و شهرداری که بر خلاف شرع یا قانون یا خارج از حدود اختیارات قوه مجریه صادر شده باشد.
    رسیدگی به شکایات قضات و کارمندان مشمول قانون استخدام کشوری و سایر مستخدمین واحدها و مؤسسات از حیث تضییع حقوق استخدامی (گروه، پایه، رتبه، درجه، ترفیع، حق اشتغال، مرخصی، محل خدمت، مأموریت، معذوریت، بازنشستگی، اخراج، بازخرید و..)

مستثنیات رسیدگی در دیوان عدالت اداری

رسیدگی به تصمیمات قضائی قوه قضائیه و صرفاً آیین‌نامه‌ها، بخشنامه‌ها و تصمیمات رئیس قوه قضائیه و مصوبات و تصمیمات شورای نگهبان، مجمع تشخیص مصلحت نظام، مجلس خبرگان و شورای عالی امنیت ملی از شمول این ماده خارج است. البته قسمت مربوط به تصمیمات رئیس قوه قضائیه مورد نقد حقوقدانان است.
آیین رسیدگی در دیوان عدالت اداری
آیین رسیدگی در دیوان عدالت اداری تا حد زیادی شبیه آیین رسیدگی در محاکم عمومی دادگستری است، بدین معنی که مطابق ماده ۲۱ قانون دیوان عدالت اداری، رسیدگی در دیوان مستلزم تقدیم دادخواست است که به زبان فارسی و در برگه‌های چاپی مخصوص نوشته می‌شود. تفاوت عمده در رسیدگی دیوان، عدم ضرورت دعوت از اصحاب دعوا برای جلسه دادرسی و عدم ضرورت مراجعه حضوری شاکی برای تقدیم شکایت است. با وجود این، هرگاه دیوان مقتضی بداند، طرفین یا یکی از آنان را برای اخذ توضیح دعوت می‌نماید. از سوی دیگر، هزینه ناچیز دادرسی و ساده بودن تشریفات آن، آیین دادرسی دیوان را از آیین دادرسی محاکم دیگر متمایز می‌سازد. در همه مواردی که قانون دیوان عدالت در موضوع خاصی ساکت باشد، مقررات ناشی از آیین دادرسی مدنی بر آن بار می‌شود.

اعمال ماده 79 در دیوان عدالت اداری

 با تصويب قانون تشکيلات و آيين دادرسي ديوان عدالت اداری مصوب 1392 و متعاقب آن حذف شعب تشخيص، رسيدگی دو مرحله اي در شعب ديوان عدالت اداری مجدداً پيش بينی شد که از جمله صلاحيت هاي مهم و تأثيرگذار شعب تجديدنظر رسيدگی به آراء مغاير يا شرع يا قانون است؛ که در راستای اعمال ماده 79 قانون تشکيلات ديوان صورت مي پذيرد. مطابق ماده مزبور، صورت استثنايي اختيار ويژه ای در رسيدگي فوق العاده براي رياست قوه قضاييه و رئيس ديوان عدالت اداری پيش بيني شده است تا آراء قطعي شعب ديوان عدالت اداری را که مغاير قانون يا شرع تشخيص مي دهند جهت رسيدگي مجدد به شعب تجديدنظر ديوان، ارجاع نمايند. شعبه مرجوع اليه در رسيدگي به پرونده ارجاعي، مکلف به تبعيت از نظر رياست قوه قضاييه و يا رئيس ديوان عدالت اداری نبوده و ضمن بررسي مجدد پرونده، مطابق نظر قضايي خود نسبت به انشاء رأی اقدام مي نمايد. در راستاي جلوگيری از تزلزل آراء، اعمال ماده 79 نسبت به رأي قطعي، به هر جهت و از سوی کليه طرفين دعوا صرفاً براي يک مرتبه قابل رسيدگي است. در اين پژوهش با مطالعه پيشينه رسيدگي به آراء خلاف بيّن شرع و قانون در قوانين و مقررات بعد از انقلاب اسلامي به تحليل رويه قضايی و آراء هيئت عمومی ديوان عدالت اداری و بررسی چالش ها، ابهامات و گستره رسيدگي در قالب اعمال ماده 79 قانون تشکيلات و آيين دادرسی ديوان عدالت اداري پرداخته شده است.


مشاوره رایگان برای ثبت موارد حقوقی با مشاور ثبت آنلاین


دانلود رایگان قانون دیوان عدالت اداری

دیوان عدالت اداری

pdf

قانون دیوان عدالت اداری

Size: 200.39 KB
Hits : 104
Date added: 1399-12-10

 

چاپ